Wanneer is Gewichtsverlies Zorgelijk? + 13 Mogelijke Oorzaken

Wanneer is onverklaarbaar gewichtsverlies zorgelijk?

Het is normaal dat je lichaamsgewicht gedurende het jaar wat schommelt.

Misschien had je last van de buikgriep in het voorjaar en verloor je enkele kilo’s, of ging je op vakantie en eet je te veel waardoor je in gewicht aankomt. Schommelingen in gewicht is meestal niets om je zorgen over te maken.

Ook gewichtsverlies door een traumatische gebeurtenis of depressie, zoals een echtscheiding of een sterfgeval is heel begrijpelijk, omdat je lichaam meer energie verbruikt om te herstellen van de gebeurtenis of verandering in je leven.

Zodra het emotioneel gezien beter met je gaat, neemt ook de eetlust toe en keert je lichaamsgewicht weer terug naar de oude staat.

Zorgelijker wordt het wanneer je in een periode van minder dan 6 maanden minstens 5% van je lichaamsgewicht kwijt raakt en geen goede verklaring kunt vinden voor dit plotselinge gewichtsverlies.

Dan wordt het tijd om contact op te nemen met je huisarts. Want als je zomaar ineens afvalt en verder niets hebt veranderd aan je dieet of lichamelijke activiteit, moet je je daar een beetje zorgen over maken.

Onbedoeld gewichtsverlies kan een teken zijn dat er iets ernstigs aan de hand is met je gezondheid.

Hieronder bespreek ik 13 oorzaken die kunnen verklaren waarom je in korte tijd veel bent afgevallen:

#1: Stress

Stress kan een directe invloed hebben op je lichaamsgewicht.

Sommige mensen komen aan in gewicht door stress, anderen signaleren juist een daling op de weegschaal.

Als je vaak gestresst bent dan kunnen er hormonale veranderingen in je lichaam optreden. Je lichaam gaat in de ‘vecht-of-vlucht-reactie’ en maakt zich klaar om hormonen af te geven, zoals adrenaline en cortisol. Adrenaline bereidt het lichaam voor op een waargenomen dreiging en kan het verlangen om te eten verminderen.

Ondertussen zorgt het hormoon cortisol ervoor dat je lichaam niet-essentiële lichaamsfuncties in deze stresssituatie onderdrukt. Dit heeft invloed op het spijsverteringskanaal, immuunsysteem en voortplantingssysteem. Dit is op zich niet zo vreemd, want alle niet-essentiële lichaamsfuncties zijn bij een acute dreiging niet van belang.

Darmklachten door stress

Omdat stress invloed heeft op je spijsvertering, kan dit leiden tot darmklachten zoals:

• Constipatie
• Brandend maagzuur
• Diarree
• Buikpijn

Chronische stress kan deze klachten verergeren en ervoor zorgen dat je minder eet en gewicht verliest. Want als je stress ervaart zul je misschien geen honger hebben of helemaal vergeten om te eten. Stress kan er ook voor zorgen dat je moeilijker in slaap valt. Dit heeft invloed op de kwaliteit van slaap.

Wanneer je onvoldoende rust neemt, kan het ervoor zorgen dat het lichaam meer cortisol aanmaakt dan normaal.

Een slaaptekort heeft weer invloed op allerlei stresshormonen die het metabolisme en het energieverbruik van het lichaam verlagen (bron).

Vasthouden aan een gezond eetpatroon helpt je om de bloedsuikerspiegel onder controle te houden.

Kies voor voedingsmiddelen die rijk zijn aan eiwitten en vezels. Vermijd onnodige suikers en cafeïne. Ze kunnen je weliswaar even een snelle boost geven van energie, maar een terugval is onvermijdelijk.

Je voelt je dan nog slechter dan voorheen. Als je niet in de stemming bent om te koken kun je kiezen voor verse kant-en-klaar maaltijden.

Lees ook onderstaand artikel:

Wat Is een Ideaal Gezond Gewicht? Calculator voor Man, Vrouw & Kind

#2: Diabetes

Onderzoek heeft aangetoond dat er een verband bestaat tussen diabetes en plotseling gewichtsverlies.

Ineens veel afvallen kan ontstaan als gevolg van uitdroging, afbraak van spiermassa, hoge bloedsuikerspiegel en problemen met de schildklier.

Gewichtsverlies bij diabetici kan komen omdat het lichaam te weinig insuline aanmaakt (bron). De primaire functie van insuline is om glucose (verkregen uit voedsel) over te brengen naar de cellen die energie nodig hebben.

Wanneer insuline niet beschikbaar is, hoopt glucose zich op in je bloed. De nieren zullen ongebruikte glucose via de urine verwijderen.

Je kunt je ook dorstig voelen en opmerken dat je voortdurend moet plassen. Je lichaam is letterlijk glucose aan het plassen omdat je het niet kunt opnemen en dorst krijgt.

Wanneer dit gebeurt zoekt je lichaam – vanwege een gebrek aan koolhydraten of glucose – naar een alternatieve energiebron en begint het vet en spiermassa te verbranden voor energie. Wat uiteindelijk leidt tot een vermindering van het lichaamsgewicht.

Uit onderzoek blijkt dat er altijd een afname is in de spiersynthese en toegenomen spierafbraak als gevolg van een insulinetekort of door ongevoeligheid van de cel voor insuline. Op het moment dat voldoende insuline wordt aangemaakt, wordt spierafbraak tot een minimum beperkt, dan is er eigenlijk helemaal geen spierafbraak meer, maar opbouw. (bron).

Ook kunnen sommige diabetesmedicijnen leiden tot onbedoeld gewichtsverlies. De medicijnen die worden voorgeschreven om de bloedsuikerspiegel onder controle te houden, hebben als bijwerking dat ze de eetlust onderdrukken, waardoor mensen afvallen.

#3: Darmaandoeningen

Ooit gehoord van coeliakie? Coeliakie is een auto-immuunziekte waarbij het eten van gluten schade veroorzaakt aan de dunne darm. Dit gaat vaak gepaard met symptomen als gewichtsverlies, opgeblazen buik en diarree.

Ongeveer 1% van de mensen heeft coeliakie (bron, bron, bron). Omdat de klachten ook vaag kunnen zijn lopen er veel mensen rond met coeliakie zonder dat ze weten dat ze dit hebben. Naar schatting weet 80% van de mensen met coeliakie niet dat ze dit hebben (bron).

Chronische darmziekten zoals colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn kunnen ook leiden tot onverklaarbaar gewichtsverlies als gevolg van een verstoring van de vertering van de voedingsstoffen in de darmen. Dit komt doordat deze mensen de voedingsstoffen niet goed kunnen opnemen.

#4: Verlies van spieren

Spierafbraak is een normaal proces bij het ouder worden.

Maar het verlies van spiermassa kan ook worden veroorzaakt door ondervoeding, een eetstoornis of een auto-immuunziekte. De afname van spiermassa en onverklaarbaar gewichtsverlies kan een teken zijn van een ernstig gezondheidsprobleem.

Als we het hebben over het verlies van spiermassa, dan bedoelen we het aanhoudende verlies van spiereiwit in een periode van weken en maanden, in plaats van het aanvankelijke verlies van glycogeen en water (vocht).

Als je een hoog vetpercentage hebt om kwijt te raken, is het verliezen van vet zonder spiermassa relatief eenvoudig. Maar als je slank bent en probeert om nog magerder te worden, wordt het steeds moeilijker om aan de spiermassa vast te houden die je nog hebt.

Om spierverlies tegen te gaan is het ten eerste belangrijk dat je genoeg eiwitten eet.

Eiwit speelt een belangrijke rol in het behoud van spiermassa. Zonder voldoende hoeveelheden eiwitten verlies je zowel spieren als vet. Wanneer je spiermassa verliest, zul je sneller afvallen.

Ten tweede is het van belang om je spieren te gebruiken. Het niet gebruiken van je spieren – door lichamelijke inactiviteit of ziekte – kan ervoor zorgen dat je spiermassa minder wordt.  Zorg ervoor dat je wekelijks aan krachttraining doet of een andere sport waarbij je je spieren voldoende prikkelt.

Bereken hier je BMI om erachter te komen of je te maken hebt met ondergewicht.

#5: Kanker

Schrik niet meteen als je dit leest. Maar het is belangrijk om te weten dat verschillende soorten kanker, ontstekingen en problemen met de opname van voedingsstoffen kunnen veroorzaken.

De voornaamste reden dat je afvalt bij kanker is dat de kankercellen heel veel energie verbruiken omdat die delen zich ontzettend hard vermeerderen waardoor alle energie door deze cellen wordt opgebruikt.

Volgens de American Cancer Society (een non-profitorganisatie die zich inzet voor kankerbestrijding) kan onverklaarbaar gewichtsverlies van enkele kilo’s of meer een van de eerste tekenen zijn van kanker (bron). Dit komt vaak voor bij longkanker, maagkanker, alvleesklierkanker en slokdarmkanker.

Kanker zorgt voor de afbraak van spiermassa en verstoort eetlust regulerende hormonen. Een groeiende tumor kan ook de ruststofwisseling verhogen.

Afhankelijk van het soort kanker en de getroffen organen, kunnen mensen misselijkheid of een gebrek aan eetlust ervaren, of moeite hebben met kauwen en slikken. Deze veranderingen kunnen ook leiden tot gewichtsverlies.

In de meeste gevallen zal gewichtsverlies geen teken zijn van kanker, maar het is verstandig om bij onverwacht gewichtsverlies naar de dokter te gaan om de oorzaak te bepalen.

#6: Ontstoken alvleesklier

De alvleesklier is een langgerekte klier die diep verscholen zit in je buik. Dit orgaan produceert enzymen en hormonen die helpen bij de spijsvertering.

Mensen met een chronische alvleesklierontsteking (pancreatitis) hebben de neiging om snel gewicht te verliezen (zelfs als ze normaal eten) omdat het lichaam simpelweg niet genoeg enzymen aanmaakt voor een goede vertering van voedsel.

Als je merkt dat je ontlasting licht gekleurd en drijvend is, is dat een teken van een slechte opname van voedingsstoffen. De enzymen die je alvleesklier produceert, helpen je om vetten in je dieet te verteren.

Naast het afbreken van vetten helpt je alvleesklier je lichaam om vetoplosbare vitaminen zoals A, E en K te absorberen. Let op symptomen zoals maagpijn, verkleurde of olieachtige poep, diarree of misselijkheid na het eten van een maaltijd.

Als je merkt dat je poep er af en toe wat afwijkend uitziet, is dat geen reden om in paniek te raken. Maar als je ontlasting voortdurend deze kenmerken hebben, laat het dan aan je huisarts weten.

#7: Schildklierproblemen

Onbedoeld gewichtsverlies is een veel voorkomend symptoom van een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie). Dit houdt in dat de schildklier – de klier in je nek die hormonen afscheidt en helpt bij het reguleren van je metabolisme en groei – teveel hormonen aanmaakt, wat leidt tot een te snel werkende schildklier. Met als gevolg dat je meer calorieën verbrandt en sneller afvalt.

Denk je last te hebben van een overactieve schildklier?

Let dan op symptomen zoals:

Dit zijn veelvoorkomende symptomen van een te snelle schildklier. In dat geval is het verstandig om contact op te nemen met de huisarts.

#8: Eetstoornis

Plotseling gewichtsverlies kan ook het gevolg zijn van eetstoornissen, zoals anorexia of boulimia. Anorexia wordt gekenmerkt door een obsessief verlangen om af te vallen en weinig voedsel te eten.

Bij boulimia heb je last van terugkerende extreme eetbuien waarbij je in korte tijd extreem veel eet. Dit wordt gecompenseerd door periodes waarin je dit overschot aan calorieën probeert weg te werken door amper iets te eten of extreem veel te sporten.

Als jij vermoedt dat je een eetstoornis hebt, overweeg om met je huisarts te praten. Op het internet zijn ook verschillende gezondheidsorganisaties te vinden die jou kunnen helpen.

#9: Depressie

Gebrek aan eetlust is een bijwerking die veel voorkomt bij mensen met een ernstige depressie.

Dit komt omdat een depressie invloed heeft op bepaalde neurotransmitters (stofjes in de hersenen) die betrokken zijn bij emoties en de eetlust.

In veel gevallen heeft iemand met heftige stemmingswisselingen niet eens door dat gewichtsverlies het gevolg kan zijn van een depressie.

Naast gewichtsverlies kunnen symptomen optreden als prikkelbaarheid, moeheid en slapeloosheid.

Gedragstherapie en antidepressiva kunnen worden gebruikt om een depressie te behandelen.

#10: Parasieten

Dit is niet fijn om te lezen, maar het kan voorkomen. De meeste mensen denken dat parasieten alleen voorkomen in ontwikkelingslanden, maar parasieten treffen ieder jaar duizenden Europeanen.

Twee van de meest voorkomende darmparasieten zijn Giardia en Cryptosporidium.

Gewichtsverlies door parasieten is meestal te wijten aan een tekortschietende opname van voedingsstoffen die worden gegeten.

De giardia lamblia is eencellige parasiet die erom bekend staat waterige diarree, gas, buikkrampen en uitdroging te veroorzaken binnen een tot drie weken na de blootstelling.

De behandeling zal zich richten op de parasiet die je met je meedraagt. Goede persoonlijke hygiëne is belangrijk als je naar Derdewereldlanden gaat. Drink bijvoorbeeld geen kraanwater en eet geen producten die op straat worden verkocht.

#11: COPD

COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) is een verzamelnaam voor een aantal chronische longaandoeningen. COPD is een ziekte die nog niet te genezen valt. Veel patiënten met COPD hebben zowel emfyseem als chronische bronchitis.

Emfyseem beschadigt langzaam de longblaasjes in je longen, waardoor het moeilijk wordt om te ademen.

Longblaasjes heb je nodig om zuurstof op te nemen. Hoe minder longblaasjes, hoe minder zuurstof je opneemt.

Chronische bronchitis veroorzaakt een ontsteking van de luchtwegen. Dit veroorzaakt hoesten, slijmvorming en problemen met ademhalen.

Sommige mensen met COPD zien geen klachten. Naarmate COPD zich vordert kan de longziekte gewichtsverlies veroorzaken. Door een snellere ademhaling verbrandt iemand met COPD veel calorieën (tot wel tien keer meer dan iemand met gezonde longen). Naar schatting ervaart 40 tot 70% van de COPD-patiënten ongewenst gewichtsverlies (bron).

#12: Endocarditis

Endocarditis is een zeldzame ontsteking van de binnenbekleding van het hart en de hartkleppen.

De ontsteking ontstaat wanneer bacteriën in de bloedbaan terechtkomen en zich uiteindelijk in het hart ophopen.

De meeste mensen met endocarditis hebben last van koorts. Behalve dat koorts zorgt voor een verminderde eetlust, draagt het ook bij aan een verhoogde lichaamstemperatuur en stimuleert het de stofwisseling en vetverbranding, waardoor gewichtsverlies ontstaat.

Andere veelvoorkomende symptomen van endocarditis zijn:

Mensen met een gezond hart hoeven normaal gesproken niet bang te zijn voor endocarditis. Maar als je kunstmatige of beschadigde hartkleppen hebt of een aangeboren hartafwijking (in combinatie met onverklaard gewichtsverlies), dan is het verstandig om je te laten controleren bij de huisarts.

#13: Tuberculose

Tuberculose (afkorting tbc) is een ernstig besmettelijke bacteriële infectieziekte die vooral de longen aantast. Gebrek aan eetlust en onverklaarbaar gewichtsverlies zijn belangrijke symptomen van tuberculose.

Het gevaarlijke aan tuberculose is dat het zich door de lucht verspreid en je het kunt oplopen zonder ziek te worden. In dat geval is de tuberculose inactief. Deze inactieve vorm van tbc kan na verloop van tijd weer actief worden, bijvoorbeeld wanneer het afweersysteem wat zwakker is.

Veelvoorkomende symptomen die je dan opeens ziet zijn:

Tuberculose kan worden behandeld met een antibioticakuur die minimaal 6 maanden duurt.

Welk van de 5 buiktype heb jij? Doe de test en ontdek het direct (en hoe jij met jouw type een platte buik krijgt)

Wil je weten welke buiktype je hebt? En hoe je met jouw type een platte en strakke buik krijgt en effectief buikvet weet te verbranden?

Doe dan mijn test en ontdek het in slechts 2 minuten.

Je zal het volgende te weten komen:

• Welk type buik jij hebt
• Potentiële fouten die je maakt die jouw buikvet veroorzaken
• Wat jij kan veranderen om een mooie platte of strakke buik te krijgen

Start buiktype test