Wat Gluten Is, Waar het in Zit en is Glutenvrij Eten Gezonder?

Gluten is een groep eiwitten in granen zoals tarwe, gerst en rogge. Steeds meer mensen kunnen gluten niet goed verdragen en eten glutenvrij.

Het aanbod van glutenvrije producten wordt dan ook steeds groter. Deze producten worden voornamelijk gekocht door mensen die hier geen medische aanleiding voor hebben.

Ik krijg van veel mensen de vraag of het gezonder is om ook glutenvrij te gaan eten. Dit zonder dat zij hier een medische reden voor hebben.

In dit artikel zal ik aan de hand van wetenschappelijk bewijs ingaan op enerzijds het nut en anderzijds het gevaar van glutenvrij eten.

Wat je in dit artikel gaat leren:

Wat is gluten?

Gluten is een verzamelnaam voor een groep eiwitten die voorkomen in de graansoorten tarwe, durumtarwe, spelt, gerst en rogge.

Deze eiwitten liggen opgeslagen in het kiemwit van deze granen en vormen de reservestoffen voor de kieming en groei van de jonge plant.

Tarwe is de meest geteelde en geconsumeerde graansoort ter wereld. Het wordt niet alleen gebruikt voor het bakken van brood maar ook voor het bakken van koek, taart, cake en gebak…alles waarin meel gebruikt wordt.

Tarwe kan ook in voedingsmiddelen zitten waar je dit niet direct zult verwachten. Voorbeelden zijn sauzen, soepen, vleeswaren en vegetarische vleesvervangers.

Gluten en brood

Bepaalde eigenschappen van gluten zijn gunstig voor het maken van brood.

Dankzij gluten krijgt brooddeeg haar stevigheid, viscositeit en elasticiteit.

Gluten zorgt er voor dat de koolstofdioxide, die vrijkomt tijdens het fermentatieproces, vastgehouden kan worden in kleine kamertjes in het deeg.

Dankzij de gluten kan het brooddeeg rijzen en krijgt het brood haar luchtige structuur.

Als je weleens glutenvrij brood hebt gegeten dan zal je vast wel opgevallen zijn dat dit droger en minder luchtig is. Dit komt door het ontbreken van gluten.

Glutenines en gliadines

De gluteneiwitten kunnen opgedeeld worden in twee groepen: de glutenines en de gliadines. De gliadines komen alleen voor bij tarwesoorten en zorgen voor de viscositeit van het deeg.

Gliadines en verwante opslageiwitten (prolamines) in de triticeae geslachtsgroep kunnen niet verdragen worden door mensen met coeliakie (glutenintolerantie). Granen die ook tot deze geslachtgroep behoren zijn rogge en gerst.

Granen zoals mais en rijst bevatten wel gluten maar geen gliadine en kunnen daardoor gewoon gegeten worden door mensen met coeliakie.

Wanneer je echt geen gluten mag eten

Indien er coeliakie bij je is vastgesteld dan mag je echt geen gluten meer eten.

Bij mensen met coeliakie beschadigt het slijmvlies van de dunne darmwand door het eten van gluten. Dit geeft een hele reeks van (buik)klachten.

Klachten waar men last van kan krijgen:

De klachten die mensen met coeliakie hebben kunnen soms ook vaag zijn. Dit betreft dan klachten zoals vermoeidheid en hoofdpijn.

Ongeveer 1% van de mensen heeft coeliakie (bron, bron, bron).

Omdat de klachten ook vaag kunnen zijn lopen er veel mensen rond met coeliakie zonder dat ze weten dat ze dit hebben.

Naar schatting weet 80% van de mensen met coeliakie niet dat ze dit hebben (bron). Deze mensen hebben (nog) geen of weinig (buik)klachten waardoor coeliakie onopgemerkt blijft.

Overactief immuunsysteem

Bij mensen met coeliakie ziet het immuunsysteem de gluten aan voor een indringer.

Het immuunsysteem zal niet alleen de gluteneiwitten aanvallen maar ook een enzym in de cellen, het enzym tissue-transglutaminase wat glutaminezuur produceert uit glutamine.

Hierdoor valt het immuunsysteem niet alleen de gluten aan maar ook de dunne darmwand. Dit geeft een ontstekingsreactie. Coeliakie wordt dan ook gezien als chronische auto-immuunziekte.

Er zijn geen medicijnen die helpen tegen coeliakie. De enige remedie is het levenslang volgen van een strikt glutenvrij dieet. Dit is niet eenvoudig is omdat in erg veel voedingsmiddelen gebruik wordt gemaakt van tarwe. Hierdoor ontstaat het risico op een tekort aan voedingsstoffen.

Indien iemand met coeliakie geen (goed) glutenvrij dieet volgt dan ontstaat ook het risico op een tekort aan voedingsstoffen.

Door de gluten zal op den duur de darmwand van de dunne darm ernstig beschadigd raken.

De dunne darm is de plaats waar voedingsstoffen opgenomen moeten worden. Door de beschadigingen kunnen voedingsstoffen niet meer goed worden opgenomen.

Je krijgt dan te maken met klachten zoals:

Diagnose coeliakie

Heb je het vermoeden dat je coeliakie hebt? Dan is je eerste gedachte misschien om dit uit te proberen door geen gluten meer te eten, wat een logische gedachte is.

Dit is echter niet zo’n een handige manier om coeliakie vast te stellen omdat het geen zekerheid biedt.

Misschien verdwijnen je klachten wel omdat je bepaalde voedingsmiddelen uitsluit en werden je klachten helemaal niet veroorzaakt door gluten.

Je loopt dan het risico dat je levenslang een (duur) glutenvrij dieet gaat volgen zonder dat dit nodig is. Met een glutenvrij dieet loop je bovendien meer risico om tekorten aan bepaalde voedingsstoffen te krijgen waardoor je op termijn weer andere kwaaltjes kunt krijgen.

Het beste laat je je door een arts onderzoeken op coeliakie. Dit kan alleen als je nog gluten eet.

Als je al lange tijd glutenvrij eet en je klopt bij je huisarts aan voor een onderzoek naar coeliakie dan is er een grote kans dat er niets gevonden wordt. Je darmcellen hebben zich dan al kunnen herstellen en er zullen (vrijwel) geen antistoffen meer in je bloed te zien zijn.

De huisarts zal in eerste instantie je bloed onderzoeken op antistoffen. Indien je antistoffen hebt dan is er een redelijk grote kans dat je inderdaad coeliakie hebt. Om hiervan zeker te zijn is het nodig dat je in het ziekenhuis een darmbiopt van de dunne darm laat nemen.

Onder een microscoop zal bekeken worden of de darmvlokken beschadigd zijn. Is dit het geval dan kan met zekerheid gesteld worden dat je coeliakie hebt.

In het bloed zullen niet altijd antistoffen te zien zijn. Soms zal dan toch een darmbiopt worden genomen om coeliakie uit te kunnen sluiten of te bevestigen.

Dit is het geval als coeliakie in de familie zit en het klachtenbeeld hiertoe aanleiding geeft.

Wat is glutensensitiviteit?

Niet alleen mensen met de auto-immuunziekte coeliakie kunnen klachten krijgen door het eten van gluten. Ook mensen met glutensensitiviteit (Non Celiac Gluten Sensitivity / NCGS) kunnen gluten niet verdragen.

De groep mensen met glutensensitiviteit is groter dan de groep mensen met coeliakie.

Geschat wordt dat 5% tot 8% van de bevolking klachten krijgt door het eten van gluten (bron, bron, bron).

Exacte aantallen zijn er niet omdat er geen goede diagnose voor NCGS is.

Mensen met NCGS merken dat (buik)klachten verdwijnen indien ze glutenvrij eten terwijl bij hen geen coeliakie is geconstateerd.

Klachten bij NCGS

Klachten die mensen met NCGS hebben komen overeen met de klachten die mensen met coeliakie hebben (bron, bron, bron). Dit zijn klachten zoals:

Opmerking: bovenstaande klachten kunnen ook een andere oorzaak hebben. Heb je meerdere van bovenstaande klachten bespreek deze dan met je huisarts zodat andere oorzaken uitgesloten kunnen worden.

Een opgeblazen gevoel komt vaak voor bij mensen met NCGS. 87% van de mensen met NCGS heeft hier namelijk last van (bron).

Bij 83% van de mensen met NCGS geeft het eten van gluten buikpijn klachten (bron, bron). De helft krijgt diarree en een kwart krijgt juist last van constipatie (bron).

60% tot 82% van de mensen met NCGS komen vermoeidheidsklachten voor (bron, bron).

Diagnose NCGS

In tegenstelling tot coeliakie is NCGS niet medisch aan te tonen.

Zo zullen er meestal geen antistoffen in het bloed te vinden zijn en zal de dunne darmwand niet beschadigd zijn, wat bij coeliakie wel het geval is. Er is dan ook geen betrouwbare laboratorium test voor NCGS.

Er zijn wel criteria voorgesteld om te kunnen bepalen of iemand NCGS heeft (bron). Samengevat zijn deze:

1. Klachten treden vrij snel op na het eten van gluten
2. Klachten verdwijnen al op korte termijn zodra men overschakelt op een glutenvrij dieet
3. Het herintroduceren van gluten in het dieet doet de klachten terug komen
4. Coeliakie en tarweallergie zijn al uitgesloten

Tot slot kan een geblindeerde test met wel of geen glutenbevattende voedingsmiddelen uitgevoerd worden om NCGS uit te sluiten of te bevestigen. Hiermee weet je dat de gevoeligheid voor gluten niet ‘tussen de oren zit’.

Heb je NCGS dan zal het eten van gluten je klachten weer uitlokken. Het is echter niet zo problematisch als ergens per ongeluk gluten inzitten als voor mensen met coeliakie omdat de darmwand niet zal beschadigen. De klachten zullen snel weer verdwijnen zodra gluten weer uit het dieet worden uitgesloten.

Het nut van glutenvrij eten

Indien je geen coeliakie, tarweallergie of glutensensitiviteit hebt is het niet noodzakelijk om glutenvrij te eten.

Er is geen wetenschappelijk bewijs dat iedereen gluten zou moeten mijden, toch zou ik dit adviseren. Dit vanwege het risico op het ‘lekkende darm syndroom’.

Het is overigens ook niet nodig is om glutenbevattende voedingsmiddelen te eten. Voedingsstoffen welk in glutenbevattende granen zoals tarwe zitten, zitten ook in glutenvrije granen zoals havermout.

Glutenvrij eten mag dan wel een trend zijn, dit betekent niet dat glutenvrij eten de zoveelste onzin hype op het gebied van voeding is.

Indien je je beter voelt bij glutenvrij eten dan moet je dat daarom vooral gewoon doen. Ieder lichaam reageert weer anders op voeding en je zult voor jezelf moeten ontdekken waar je je het beste bij voelt.

Als je glutenvrij wilt eten dan zal je wel moeten opletten dat je geen tekorten krijgt. Hier kan je meer over lezen onder het kopje ‘Het gevaar van glutenvrij eten’.

Gluten en het lekkende darm syndroom

Het lekkende darm syndroom wordt (nog) niet door reguliere medici erkent als aandoening. Toch raakt er steeds meer over bekent en heeft het in de medische wereld wel volop de belangstelling en wordt er veel onderzoek naar verricht.

Bij het lekkende darm syndroom laat de wand van de dunne darm meer stoffen door dan de bedoeling is.

De dunne darm zou alleen nuttige voedingsstoffen moeten doorlaten maar door aantasting kunnen ook schadelijke stoffen en indringers de darmwand passeren. Zo kunnen onverteerde voedselresten, bacteriën en schimmels in de bloedbaan komen.

Doordat giftige stoffen in de bloedbaan kunnen komen kunnen deze een hele reeks van klachten veroorzaken. Denk daarbij aan huidproblemen, auto-immuunziekten en psychologische problemen.

Normaal gesproken moet het slijmvlies aan de binnenwand van darm de buitenwereld (voedsel, bacteriën, virussen) gescheiden houden van het de binnenkant van het lichaam. Bij een lekkende darm is het slijmvlies beschadigd en gaat dit niet goed.

Moderne gezondheidsproblemen

Volgens een groep wetenschappers zou een lekkende darm weleens de onderliggende oorzaak kunnen zijn van veel moderne chronische gezondheidsproblemen en auto-immuunstoornissen.

Een andere groep wetenschappers is van mening dat een lekkende darm een symptoom is van chronische ziekte en niet zozeer de oorzaak (bron).

Hoe dan ook, er is een relatie tussen een lekkende darm en gluten. Dit heeft te maken met het eiwit zonuline (bron, bron). Indien dit eiwit wordt geactiveerd kan het voor een lekkende darmwand zorgen.

Het eiwit zonuline kan op 2 manieren vrijkomen. Dit kan door darmbacteriën getriggerd worden of door gluten (bron, bron, bron).

Er zijn ook andere factoren waarvan aangenomen wordt dat deze een rol spelen bij het lekkende darm syndroom. Deze zijn o.a.:

Uit diversen studies is gebleken dat er een verband is tussen diversen ziekten en het lekkende darm syndroom. Deze zijn:

Het is overigens niet altijd duidelijk wat nou oorzaak of gevolg is.

Sommige sites leggen ook het verband tussen kanker, eczeem, autisme, depressie en andere psychische klachten. Er is hier echter geen of slechts zwak bewijs voor. Verdere onderzoeken zullen uitsluitsel over eventuele banden moeten geven.

Gluten en het prikkelbare darm symdroom

Een groep mensen welk zich beter kan gaan voelen door glutenvrij te eten zijn mensen met het prikkelbare darm syndroom (PDS of irritable bowel syndrome / IBS).

Naar schatting heeft 5 tot 20% van de bevolking PDS (bron).

PDS heeft wat klachten betreft veel gemeen met glutensensitiviteit.

Klachten bij PDS zijn:

Artsen spreken over PDS indien er geen achterliggende oorzaak voor de klachten is te vinden. De klachten moeten daarbij langer dan 3 maanden aanhouden.

Bij mensen met PDS kan uit onderzoeken wel blijken dat er sprake is van een lichte ontsteking van de darmwand of dat de darmflora aangetast is. Er kan hier dan echter geen oorzaak voor worden gevonden, dit tot frustratie van veel PDS patiënten.

PDS en FODMAP

Er is een studie uitgevoerd onder een groep mensen die zowel PDS als glutensensitiviteit hebben (bron).

Deze studie is erg interessant omdat de onderzoekers voor een heel andere benadering kozen dan andere onderzoekers. De onderzoekers hadden de deelnemers op een FODMAP dieet gezet.

FODMAP is een afkorting voor Fermentable Oligo-, Di-, Mono-saccharides and Polyols (bron). Dit zijn fermenteerbare korte keten koolhydraten die voor veel mensen moeilijk te verteren zijn.

Voorbeelden van FODMAPs zijn fructanen en fructo-oligosacchariden die in groenten en granen zitten en lactose wat in melk zit en de zoetstof sorbitol. Vooral granen zijn erg rijk aan FODMAPs.

Dit type koolhydraten worden pas aan het einde van het spijsverteringssysteem afgebroken door de darm bacteriën. Deze bacteriën produceren hierbij waterstofgas wat allerlei klachten zoals een opgeblazen gevoel en winderigheid veroorzaakt.

Omdat FODMAPs in de darmen vocht aantrekken kunnen ze tevens diarree veroorzaken. Veel mensen met PDS zijn gevoelig voor FODMAPs (bron).

Dat was even een klein zijsprongetje om toe te lichten wat FODMAPs zijn, terug naar de studie onder de mensen met zowel PDS als glutensensitiviteit. Bij dit onderzoek kregen de deelnemers een dieet vrij van FODMAPs, echter werden geïsoleerde gluten toegevoegd aan het dieet (gluten zonder FODMAPs).

De geïsoleerde gluten bleken geen klachten te veroorzaken zolang men maar FODMAP vrij at.

FODMAP-sensitiviteit

Hieruit concludeerde de onderzoekers dat de klachten niet werden veroorzaakt door gluten maar door de FODMAPs. De deelnemers bleken een FODMAP-sensitiviteit te hebben in plaats van een glutensensitiviteit.

Bij een glutenvrij dieet verbeterde bij deze mensen de klachten omdat graan (en daarmee veel FODMAPs) uit het dieet werd weggenomen en niet omdat de gluten werden weggenomen.

Wat deze studie aantoont is dat bij het prikkelbare darm syndroom de FODMAPs de grote boosdoener zijn en niet zo zeer de gluten. Praktisch gezien zal dit overigens niet heel veel uitmaken. Een glutenvrij dieet en een FODMAP dieet zullen beide granen zoals tarwe uitsluiten.

Dit betekent wel dat je bij PDS beter een FODMAP-arm dieet kan volgen in plaats van een glutenvrij dieet. Je zal dan naast granen nog andere voedingsmiddelen zoals koeienmelk en bepaalde soorten groenten en fruit moeten uitsluiten.

Waarin zitten gluten en alternatieven

Gluten zit in ongelofelijk veel voedingsmiddelen. In de gemiddelde supermarkt zal ca. 80% van de voedingsmiddelen gluten bevatten.

Behalve in voedingsmiddelen met deeg worden tarwegluten ook gebruikt als bindmiddel of simpelweg als goedkope opvulling.

Granen die gluten bevatten:

Granen die van nature glutenvrij zijn kunnen wel besmet zijn met glutenbevattende granen.

Zo is havermout van nature glutenvrij maar is het vaak besmet met gluten. Dit komt omdat het havermout wordt geoogst met dezelfde machines die gebruikt zijn voor de tarweoogst. Ook verderop in de keten, zoals tijdens transport of verwerking, kan besmetting met tarwe plaats vinden.

Alleen als het glutenvrij logo op de verpakking van een graan zoals haver staat kan je er zeker van zijn dat deze glutenvrij is. In dergelijke gevallen wordt de gehele productieketen, van oogst tot verpakken, gecontroleerd door de fabrikant.

Alternatieven voor de glutenbevattende granen zijn:

Voedingsmiddelen met gluten

Voedingsmiddelen die gluten bevatten:

Brood

Een alternatief voor brood is glutenvrij brood. Dit is brood gemaakt van glutenvrije granen.

Brood is echter niet optimaal voor de gezondheid of dit nu glutenvrij is of niet. Omdat de granen vermalen zijn tot bloem worden de koolhydraten snel omgezet tot glucose wat de bloedglucose erg snel doet stijgen.

Heb je het beste voor met je gezondheid dan ontbijt je beter met glutenvrije havermout of kijk je bij mijn 15 snelle ideeën voor een gezond ontbijt.

Beschuit en cracker

Voor beschuit en crackers geldt hetzelfde als voor brood, ook deze zijn glutenvrij verkrijgbaar maar zijn niet zo gezond vanwege de geraffineerde koolhydraten.

Gebak, taart en cake

Gebak, taart en cake zijn glutenvrij moeilijk te verkrijgen. Deze eet je vanwege de suikers en geraffineerde koolhydraten het beste alleen bij hoge uitzondering.

Je kunt deze het beste zelf maken aan de hand van glutenvrije meelsoorten.

Koekjes

Glutenvrije koekjes kan je wel bij iedere supermarkt of natuurwinkel kopen. Ook voor glutenvrije koekjes geldt dat hier suiker en geraffineerde koolhydraten in zitten.

Pannenkoeken

Om pannenkoeken te maken kan je glutenvrije pannenkoek mix kopen. Hierin is dan boekweitmeel gebruikt in plaats van tarwemeel.

Ontbijtgranen

Voor ontbijtgranen geldt dat 98% van de ontbijtgranen toch al niet gezond zijn. Dit door de toevoegingen van suikers en slechte oliën. In plaats van ontbijtgranen kan je ook beter havermout of andere oergranen eten of je nu glutenvrij wilt eten of niet.

Gepaneerde vleessoorten

In plaats van gepaneerde vleessoorten zoals schnitzels kan je onbewerkte vleessoorten kopen. Als er op de verpakking 100% vlees staat dan weet je dat het glutenvrij is. Let ook op met vlees wat alleen maar gemarineerd is. Marinades bevatten ook vrijwel altijd gluten.

Bier

In veel supermarkten verkopen ze wel 1 of 2 merken bier die glutenvrij zijn.

Voedingsmiddelen waarin vaak gluten zitten

In veel voedingsmiddelen verwacht je niet direct gluten maar wordt vaak wel tarwe gebruikt. Voedingsmiddelen waarbij je bedacht moet zijn op gluten:

Soep en bouillon

Kant-en-klare soep en bouillon bevat vaak tarwebloem en/of gerst. Dit naast een andere waslijst aan ingrediënten die niet echt gezond zijn.

Zo vindt je in kant-en-klare soep vaak suikers, gistextract, fructose, slechte plantaardige oliën en E-nummers.

Lees bij soep daarom altijd goed de verpakking of nog beter: maak je soep of bouillon gewoon lekker zelf. Kleine moeite en nog lekkerder en gezonder ook.

Snoep

In snoep kunnen gluten zitten of ze kunnen gemaakt zijn in een fabriek waarin gluten wordt gebruikt. Lees daarom altijd goed de verpakking. Fabrikanten zijn verplicht om gluten te vermelden.

Snacks

Veel mensen eten snacks als tussendoortje. Snacks bevatten vaak gluten naast eventuele suikers, geraffineerde koolhydraten, geharde vetten en E-nummers. Er zijn volop glutenvrij snacks te koop.

Dat een snack glutenvrij is maakt het nog niet gezond. Vaak zijn glutenvrije snacks zelfs nog ongezonder dan de ‘normale’ varianten. Dit omdat er meer suikers worden gebruikt om te compenseren voor het gemis van de kleverige eigenschappen van gluten.

Een alternatief voor (glutenvrije) snacks zijn gezonde tussendoortjes. Ik heb er 60 voor je op een rijtje gezet. Met uitzondering van de vleeswaren en de crackers is alles in dit overzicht glutenvrij.

Toetjes / ijs

In toetjes kunnen glutenbevattende granen zitten. Dit moet altijd op de verpakking aangegeven zijn bij de allergie-informatie.

Het gevaar van glutenvrij eten

Indien je glutenvrij gaat eten dan ga je vaak minder granen eten. Hierdoor kan je tekorten aan bepaalde voedingsstoffen krijgen. Je kunt tekorten krijgen aan:

Voedingsvezels

Voedingsvezels zijn belangrijk voor je gezondheid en een goede darmflora en stoelgang. Vezels worden niet door het lichaam opgenomen maar ze zorgen wel voor een gevoel van verzadiging. Door voldoende vezels te eten eet je minder (bron, bron).

Door glutenvrije granen zoals havermout in je dieet op te nemen zorg je er voor dat je voldoende vezels binnen blijft krijgen. Daarnaast is het goed om andere vezelrijke voeding in je dieet op te nemen.

Groenten, fruit, noten en zaden zijn naast granen ook goede bronnen van vezels. Dit kan je eventueel nog aanvullen met vezelrijke en glutenvrije superfoods zoals lijnzaad en chiazaad.

Vitamines en mineralen

Een maag-lever-darmarts zal bij mensen met coeliakie ieder jaar (of iedere 2 jaar) een aantal vitamines en mineralen controleren. Dit zijn de vitamines en mineralen waaraan je tekorten kunt krijgen door het volgen van een glutenvrij dieet.

Eet je om gezondheidsredenen glutenvrij dan kan het dus raadzaam zijn om ook regelmatig deze vitamines en mineralen te laten controleren. Tenzij je zeker weet dat je voldoende voedingsmiddelen hebt gegeten waarin deze zitten.

Risico op nutriëntentekort

Vitamines en mineralen waaraan je een tekort kunt krijgen door een glutenvrij dieet of coeliakie:

We hebben het gevaar op tekorten aan vitamines en mineralen bij het volgen van een glutenvrij dieet.

Een ander gevaar is dat sommige mensen een verkeerd beeld hebben bij glutenvrij eten. Veel mensen associëren glutenvrije producten namelijk met gezond eten.

Als op een verpakking het glutenvrij logo staat dan gaat het zo hop de winkelwagen in, in de veronderstelling dat het wel gezond zal zijn.

Niet alle glutenvrije producten zijn gezond

Glutenvrije producten zoals glutenvrij brood, ontbijtgranen of koekjes zijn niet ineens gezond omdat deze glutenvrij zijn. Brood is eigenlijk nooit echt gezond, dit vanwege de geraffineerde koolhydraten. Dat er meel gemaakt is van een glutenvrij graan maakt het brood niet ineens gezond. Het blijft een bron van geraffineerde koolhydraten die de bloedglucose snel doet stijgen.

Ook glutenvrije ontbijtgranen zijn niet altijd gezond. Kijk altijd goed bij de ingrediënten of er niet veel suiker en slechte plantaardige oliën aan toegevoegd zijn.

En glutenvrije snacks zoals koek en gebak zijn altijd ongezond. Dit vanwege de grote hoeveelheden suikers en geraffineerde koolhydraten waaruit deze bestaan.

Of je nu glutenvrij eet of met gluten; wil je gezond eten dan eet je altijd zoveel mogelijk onbewerkte voedingsmiddelen en zo min mogelijk uit een pakje.

Is glutenvrij gezonder?

Samengevat heeft het voor iedereen nut om glutenvrij te eten omdat glutenvrij eten het lekkende darm syndroom kan helpen voorkomen. Voorwaarde is wel dat voor glutenbevattende voedingsmiddelen wordt overgestapt op gezonde glutenvrije alternatieven.

Alleen voor mensen met coeliakie is het noodzakelijk om glutenvrij te eten.

Voor iedereen met glutensensitiviteit of PDS is glutenvrij eten sterk aan te raden. Al is er geen man over boord als er ergens een keer wat gluten in zitten.

In onderstaande video gaat Janiek in op de vraag of gluten ongezond zijn:

https://www.youtube.com/watch?v=IZ5diDkzh88

Welk van de 5 buiktype heb jij? Doe de test en ontdek het direct (en hoe jij met jouw type een platte buik krijgt)

Wil je weten welke buiktype je hebt? En hoe je met jouw type een platte en strakke buik krijgt en effectief buikvet weet te verbranden?

Doe dan mijn test en ontdek het in slechts 2 minuten.

Je zal het volgende te weten komen:

• Welk type buik jij hebt
• Potentiële fouten die je maakt die jouw buikvet veroorzaken
• Wat jij kan veranderen om een mooie platte of strakke buik te krijgen

Start buiktype test