Metformine: Werking, Bijwerkingen, Ervaringen en Alternatief

Wat zijn de gevaren van diabetes type 2?

In mijn uitgebreide artikel over diabetes mellitus type 2 ben ik ingegaan op wat DM2 precies is en wat de mogelijke complicaties zijn.

Omdat bloedglucose hierin zo belangrijk zijn zal ik hier nog kort ingaan op de rol van bloedsuikers en de mogelijke complicaties die ze kunnen veroorzaken.

Het zal dan ook duidelijk worden waarom artsen kunnen besluiten metformine voor te schrijven.

De oorzaak van DM2 is, in veel gevallen, te herleiden tot leefstijl gewoonten. De belangrijkste zijn:

Verder speelt erfelijke aanleg een rol (bron).

Uit een groot onderzoek, waarbij data uit 175 landen werd geanalyseerd, bleek dat er een sterke correlatie bestaat tussen suikerconsumptie en diabetes type 2 (bron).

Deze correlatie betekent niet automatisch dat het eten van suiker diabetes veroorzaakt. De exacte oorzaak van diabetes type 2 is onbekend en het Diabetes Fonds doet hier dan ook nog veel onderzoek naar (bron).

Insulineresistentie

Duidelijk is dat het lichaam niet goed meer op insuline reageert, dit wordt insulineresistentie genoemd. Een proces waar vele jaren van verkeerde leefstijlgewoonten aan vooraf gaan.

Insuline is een hormoon wat door de alvleesklier wordt aangemaakt zodra we eten. Eén van de functies van insuline is het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Dit doet het door de cellen te open zodat deze de glucosemoleculen uit de bloedbaan kunnen opnemen.

Hiermee daalt de bloedglucosespiegel weer en is het lichaam weer voorzien van de nodige energie.

Omdat bij mensen met DM2 het lichaam ongevoelig is geworden voor insuline en omdat de alvleesklier onvoldoende insuline aanmaakt bij DM2, wordt de glucose onvoldoende uit het bloed opgenomen (bron). Er blijft dan teveel glucose in het bloed achter wat zorgt voor de hoge bloedglucosespiegel.

Complicaties door hoge bloedglucosespiegel

De (chronisch) hoge bloedglucosespiegel veroorzaakt op den duur allerlei complicaties. Het zijn deze complicaties die DM2 zo’n ernstige ziekte maken. Het zijn complicaties die de kwaliteit van leven behoorlijk kunnen verpesten en soms de dood tot gevolg kunnen hebben.

De complicaties komen voort uit schade aan de bloedvaten en zenuwen die veroorzaakt wordt door de hoge bloedsuikers. Dit veroorzaakt de volgende complicaties:

Om het risico op complicaties zoveel mogelijk te beperken is het belangrijk dat diabetes type 2 behandeld wordt. Dit kan enerzijds door middel van medicatie en anderzijds door het maken van leefstijl aanpassingen.

Wat is metformine?

Bij diabetes kan een arts, afhankelijk van de omstandigheden, ertoe besluiten om metformine voor te schrijven. Dit eventueel in combinatie met insuline of andere antidiabetica.

Met metformine wordt de bloedglucose omlaag gebracht zodat het risico op de complicaties afneemt.

Uit onderzoek blijkt dat een intensieve behandeling met metformine zorgt voor een lichte afname van macro vasculaire complicaties en mortaliteit (bron). Uit een ander onderzoek bleek dat bloedsuikerregulatie (met o.a. metformine) voor mensen met DM2 helpt om orgaancomplicaties te voorkomen (bron).

Wat overigens beter werkt dan metformine is een aanpassing van het dieet en meer bewegen (bron). Daarover verderop meer.

Metformine is verkrijgbaar onder tal van merknamen, de bekendste is Glucophage. Andere namen zijn Glumetza, Riomet, Fortamet, Diabex, Obimet, Dianben, Diaformin, Metformax.

De werkzame stof metformine wordt ook gecombineerd met andere werkzame stoffen gericht op de behandeling van hoge bloedsuikers.

In combinatie met andere stoffen is metformine ook verkrijgbaar onder de namen Glucovance, Competact, , Eucreas, Jentadueto, Synjardy, Xigduo, Janumet, Vokanamet, Glucient, Segluromet, Komboglyze en Velmetia.

De werking van metformine

Metformine verlaagt de bloedsuikers. Het vlakt niet alleen de piek af in de bloedglucose na de maaltijd, maar ook de bloedsuikers in de normale situatie.

Metformine remt de aanmaak van glucose, dit gebeurt door de gluconeogenese en de glycogenolyse te remmen. De gluconeogenese is de aanmaak van glucose door de lever en de nieren.

De glycogeolyse is het proces waarbij glycogeen uit spieren wordt afgebroken tot glucose. Door deze processen te remmen wordt de glucosegehalte in het bloed verlaagd.

Naast het remmen van de aanmaak van glucose, kan metformine ook de opname van glucose in de darmen te verminderen. Ook kan metformine de insulinegevoeligheid in het lichaam verbeteren, waardoor glucose beter uit het bloed wordt opgenomen. Zo heeft metformine dus meerdere manieren om de bloedglucose te verlagen.

Metformine is een antidiabeticum wat geen invloed heeft op de aanmaak van insuline. Het voordeel hiervan is dat metformine geen overgewicht in de hand werkt. Hoe insuline vetopslag in de hand werkt lees je hier.

Meerdere onderzoeken hebben aangetoond dat metformine mensen met type 2 diabetes ook kan helpen af te vallen. (bron, bron, bron).

Dit is een belangrijk voordeel ten opzichte van behandelmethoden waarbij de insuline productie wordt verhoogd, of insuline wordt gespoten, wat juist overgewicht in de hand werkt.

Wanneer wordt metformine voorgeschreven

Metformine is het meest voorgeschreven bloedglucose verlagende medicijn bij DM2. Dit komt omdat er volgens de NHG-standaard met dit middel moet worden begonnen indien er DM2 wordt vastgesteld (bron). De NHG-standaard is het behandelprotocol voor huisartsen.

Een arts kan ook besluiten om eerst voorlichting te geven over maatregelen (voeding, beweging etc.) die men kan treffen om op natuurlijke manier de bloedglucose te reguleren. In de praktijk wordt vaak met leefstijl adviezen gestart. Tenzij de glucosewaardes echt hoog zijn, dan start je vaak meteen met metformine.

Metformine kan ook voorgeschreven worden bij verminderde vruchtbaarheid door PCOS (Polycysteus Ovarium Syndroom) bij vrouwen, waarbij cysten (blaasjes gevuld met vocht) op de eierstokken groeien die zorgen voor onregelmatige menstruatie en verminderde vruchtbaarheid.

Het mechanisme is dat insulineresistentie een rol speelt bij PCOS. Metformine verbetert de insulinesensitiviteit en kan daarom ingezet worden als therapie bij PCOS.

Door het gebruik van metformine wordt de kans vergroot dat er een eisprong plaatsvindt (bron). Dit is ‘niet geregistreerd gebruik’ ook wel ‘off-label’ genoemd, wat wil zeggen dat dit geneesmiddel hiervoor niet geregistreerd is en er geen onderzoek vanuit de fabrikant voor gedaan is.

Anti-aging therapie

Momenteel heeft metformine ook de aandacht van gezonde mensen als vorm van anti-aging therapie. Het zou, bij gezonde mensen, het verouderingsproces vertragen en het uithoudingsvermogen onder ouderen verbeteren.

Of metformine echt nuttig kan zijn als anti-aging therapie is momenteel onderwerp van discussie en onderzoek. Er zijn nog veel onzekerheden over de werking en bijwerkingen. Bovendien reageert ieder lichaam weer anders op metformine.

Een artikel van de NYTimes vermeldt dat bij een onderzoek waarbij een groep mensen aan een sportprogramma meededen, waarvan een deel metformine kreeg en het andere deel een placebo, in de groep met metformine de mitochondriën (soort batterijtjes van een cel) niet actiever werden terwijl in de placebogroep de mitochondriën 25% actiever werden.

Dus eigenlijk blokkeerde de metformine de mitochondriën  (bron, bron, bron).

Dit onderzoek uit 2002 laat ook zien dat bij personen met een verhoogd risico van diabetes type 2 het ontstaan ervan kan worden voorkomen of uitgesteld.

Bijwerkingen van metformine

Helaas heeft metformine voor veel mensen ook bijwerkingen.

De meest voorkomende bijwerkingen hebben betrekking op de maag en darmen. 10% tot 30% van de metformine gebruikers geeft aan last te hebben van misselijkheid, braken, diarree en een verliest van eetlust.

Maagklachten

Klachten aan de maag en darmen zijn het heftigst in de eerste dagen dat begonnen wordt met metformine. Bij een grote groep gebruikers worden deze klachten na verloop van tijd minder of verdwijnen helemaal.

Om dergelijke klachten te beperken helpt het om metformine bij de maaltijd in te nemen en de dosis, in overleg met de arts, langzaam op te voeren zodat het lichaam aan het middel kan wennen.

In het geval van ernstige bijwerkingen aan maag of darmen, die niet afnemen, kan de behandelend arts besluiten de behandeling met metformine te staken.

Verminderde eetlust

Het is ook een vrij normaal verschijnsel dat de eetlust door metformine minder wordt. Dit kan in het geval van overgewicht goed uitkomen maar is wel een punt van aandacht als men moet aansterken.

Wazig zien

Tussen de 1% en 10% van de metformine gebruikers ervaart veranderingen aan het zicht zoals wazig zien. Dit komt door veranderingen in de bloedglucose en na een paar maanden zou dit effect op de ogen weg moeten zijn. De eerste maanden van metformine gebruik zijn daarom geen goed moment om een nieuwe (lees)bril te laten aanmeten.

Metaalsmaak

Tussen de 1% en 10% van de metformine gebruikers klaagt erover dat ze een metaalsmaak in de mond krijgen. Deze metaalsmaak heb je dan gedurende de gehele dag en niet alleen als je iets eet. Het is geen gevaarlijke bijwerking maar je wordt er natuurlijk niet vrolijk van. Heb je veel last van de metaalsmaak bespreek dit dan met je behandelend arts.

Andere bijwerkingen die bij 1% tot 10% van de mensen voorkomen zijn hoofdpijn en vermoeidheid.

Leveraandoeningen

In zeldzame gevallen kan metformine leveraandoeningen veroorzaken. Neem contact op met je arts indien je een gevoelige en gezwollen buik krijgt of als de huid of het oogwit geel kleuren.

Sommige mensen maken melding van huidproblemen zoals een rode huid, galbulten, huiduitslag of jeuk.

Verzuren van het bloed

Een ernstige (maar zeldzame) bijwerking is het verzuren van het bloed (bron). Dit is een directe en ernstige bedreiging voor de gezondheid en treed als gevolg van melkzuuracidose.

Een acidose is te herkennen aan een plotseling opkomende misselijkheid, diarree, braken, buikpijn en een snelle ademhaling. Je ruikt ook een acetongeur uit iemands mond (geur van nagellakremover).

Hierbij kan het bewustzijnsverlies optreden. Er moet dan direct contact met een arts of de Eerste Hulp worden gezocht. Bij nier- of leverproblemen en overmatig drankgebruik is er een verhoogd risico op acidose.

Het werkingsmechanisme is dat door deze problemen de hoeveelheid metformine in het bloed hoger wordt, waardoor er minder lactaat wordt omgezet en dus de hoeveelheid lactaat in het bloed toeneemt.

NSAIDs

Bij NSAIDs (diclofenac, ibuprofen) en medicatie bij nieraandoeningen is de kans op nierproblemen groter en dus stapelt de metformine zich op in het lichaam, waardoor meer lactaat zich begint op te stapelen en het risico op lactaatacidose ontstaat (bron).

Een zeldzame bijwerking ,die op kan treden bij langdurig gebruik, is een verminderde opname van vitamine B12 uit de voeding. Hierdoor kan een vitamine B12 tekort ontstaan.

Dosering metformine

Een normale startdosering metformine – met directe afgifte – is 500 mg tot 850 mg tijdens of direct na de maaltijd.

Je start met 1 dosering per dag. Daarna bouw je langzaam elke 2-4 weken op aan de hand van bloedwaardes.

Voor metformine met vertraagde afgifte (Glucient) is de begindosering 500 mg bij het avondeten (1x per dag). Na 2 weken kan de dosis aan de hand van de bloedglucose worden bijgesteld tot een maximum van 1x 2000 mg bij het avondeten.

Mensen met een nierfunctiestoornis

Voor mensen met een nierfunctiestoornis kan een arts van bovenstaande doseringen afwijken, e.e.a. afhankelijk van de conditie waarin de nieren en patiënt verkeren.

Bij een nierfunctiestoornis is er een verhoogd risico op lactaatacidose (verhoging zuurgraad van het bloed). Lactaatacidose is zeldzaam maar kan wel levensbedreigend zijn.

Ook bij ouderen zal de dosering aangepast moeten worden aan de nierfunctie en regelmatig gecontroleerd moeten worden.

Interacties van metformine met andere medicijnen

In principe zullen je arts en apotheker nakijken of je medicijnen gebruikt die een interactie met metformine hebben. Maar het kan geen kwaad om dit zelf ook te checken.

Omdat een verminderde nierfunctie het risico op lactaatacidose verhoogt moet bedacht zijn op middelen die de nierfunctie kunnen verminderen. Dit zijn ACE-remmers, NSAID’s, coxib’, diuretica en ARB’s (medicatie voor bloeddruk en ontstekingsremmers).

Deze middelen kunnen wel gebruikt worden in combinatie met metformine maar alleen onder de voorwaarde dat de nierfunctie regelmatig wordt gecontroleerd.

Jodiumhoudende contrastmiddelen

Bij intravasculaire onderzoeken met jodiumhoudende contrastmiddelen is er een verhoogd risico op nierfalen. Dit kan in combinatie met metformine zorgen voor lactaatacidose.

Daarom mag niet altijd metformine gebruikt worden. Dit hoeft niet altijd het geval te zijn. Bij een nierfunctie waarbij de eGFR waarde onder 30 is dient gestaakt te worden. Is deze boven de 30 mag de metformine worden gecontinueerd (bron).

Overmatig alcoholgebruik

Overmatig alcoholgebruik in combinatie met metformine is ook een risicofactor voor lactaatacidose. Drink daarom slechts met mate of beter helemaal niets.

ACE-remmers hebben ook een bloedglucose verlagende werking en de dosis metformine moet hierop worden aangepast.

In combinatie met OCT2-remmers kunnen metformine spiegels stijgen.

Metformine kan de werking van antistollingsmiddelen verminderen. Gebruik je dergelijke middelen bespreek dit dan met de trombosedienst.

Er is ook een wisselwerking tussen bepaalde medicijnen tegen hepatitis C en hiv.

Glucose verlagende medicijnen

Soms wordt metformine voorgeschreven in combinatie met andere glucoseverlagende medicijnen.

Dit is het geval indien metformine de bloedglucose onvoldoende wist te verlagen. In combinatie met andere glucose verlagende middelen moet je bedacht zijn op het krijgen van een hypo (hypoglykemie).

Bij een hypo is de bloedglucose te laag of schommelt deze te sterk. Indien je tevens bezig bent met leefstijl aanpassingen, zoals dieet en meer beweging, dan wordt het risico op een hypo steeds reëler.

Je hebt dan het glucoseverlagende effect van meerdere medicijnen bovenop de leefstijl aanpassingen. Het is dan zaak om regelmatig de bloedglucose te controleren en bedacht te zijn op de symptomen van een hypo zodat je deze tijdig kunt herkennen.

Ervaringen van metformine gebruikers

Een kleine meerderheid van de metformine gebruikers geeft aan tevreden te zijn over dit middel.

Een ruime meerderheid geeft aan van mening te zijn dat het middel zijn werk goed doet en de helft geeft aan last te hebben van bijwerkingen (bron).

Hier onder een greep uit de ervaringen van metformine gebruikers:

Heb me er van begin niet prettig bij gevoeld , duurde lang voor suiker onder controle was
Man, 64 jaar (bron)

Per toeval een keer mijn glucose gemeten en deze was véél te hoog. Na een nuchtere bloedtest metformine voorgeschreven gekregen. Waardes zijn nu een stuk lager, echter komt dit natuurlijk ook door een aangepast voedingsschema. In het begin 2 dagen wat last van mijn darmen, maar daarna niet meer. Wel een stuk meer vermoeid dan voor de start met deze medicatie.
Man, 41 jaar (bron)

Heel veel buikpijn, regelmatig enorme buikloop, behoorlijk sterke vermoeidheid, misselijkheid
Man, 55 jaar (bron)

Bijna meteen bijwerkingen, misselijk en hoofdpijn. Zéér nare bijwerkingen
Vrouw, 55 jaar (bron)

In stappen opgehoogd naar de huidige dosering. Bloedsuiker is gedaald maar nog niet optimaal. De enige bijwerking (zachtere ontlasting) is voor mij te verwaarlozen.
Vrouw, 50 jaar (bron)

Metformine bleek voor mij niet of amper effectief, maar erger: ik kreeg volcontinu maagpijn door het gebruik en dus ben ik gestopt. De maagklachten verdwenen meteen.
Man, 55 jaar (bron)

Wordt er ziek van. Veel diarree, maagproblemen, misselijkheid en vermoeidheid. Metformine sinds 2 september 2016 nu een week moeten stoppen vanwege zware diarree, maagproblemen, misselijkheid en vermoeidheid.
Vrouw, 66 jaar (bron)

Geen last van bijwerkingen.
Vrouw, 54 jaar (bron)

Kon mijn diabetes niet onder controle krijgen maar met 3 tabletten per dag is het nu mooi op niveau
Man, 61 jaar (bron)

Galbulten. Rode huid. Continue jeuk.
Anoniem (bron)

Zeer heftige jeukklachten en galbulten verder erge last van diarree heftige diarree vooral na het eten arts heeft voorgesteld om er even mee te stoppen
Anoniem (bron)

Wat een vervelend medicijn ik heb een opgezette buik voel me niet meer prettig in mijn lichaam ik lijk wel een plofkip zo. Eerst uitslag ervan rode vlekjes die jeukte. Waarvoor niet een medicijn die deze dingen niet veroorzaakt, Metformine is een vervelend medicijn!
Anoniem (bron)

Ik gebruik metformine al jaren en heb er goede ervaring mee.
Anoniem (bron)

Na ca. drie maanden gebruikt te hebben is de bloedglucose-waarde afgenomen van 7.9 naar 6.6. Geen bijwerkingen gemerkt, helaas is de eetlust niet afgenomen, dus zelf maar wat minder eten om toch gewicht kwijt te raken.
Anoniem (bron)

Verschrikkelijk medicijn! Gebruik er iedere dag diarree tabletten bij anders kan ik niet eens naar mijn werk. Vaak aangegeven bij huisarts! Tja moet je maar mee leren leven.. kan toch niet goed zijn???
Anoniem (bron)

Meer ervaringen lezen of je eigen ervaringen delen doe je op deze pagina van mijnmedicijn.nl of deze pagina van meldpuntmedicijnen.nl

Bij het lezen van de ervaringen zal je opvallen dat mensen of negatief zijn of juist wel tevreden zijn. Dit geeft al aan dat ieder lichaam weer anders reageert op bepaalde medicijnen.

De ervaringen van anderen zijn dan ook geen voorspeller van eventuele bijwerkingen die je zelf zult krijgen.

Om mogelijke bijwerkingen zoveel mogelijk te voorkomen dien je metformine in te nemen volgens voorschrift van een behandelend arts of apotheker. Veel bijwerkingen van metformine verdwijnen na een paar dagen vanzelf naar de achtergrond. Mocht je last blijven houden van bijwerkingen bespreek dit dan met je behandelend arts.

Alternatieven voor metformine

Metformine is het meest populaire medicijn voor het verlagen van de bloedsuikers.

Het wordt in de medische wereld gezien als de beste start therapie indien er DM2 is vastgesteld (bron).

Dit is mede te danken aan de lage kosten van dit medicijn, de effectiviteit en de veiligheid. Bijkomende voordelen zijn dat metformine geen gewichtstoename veroorzaakt en het andere gezondheidsmarkers (cholesterol en ontstekingswaarden) kan verbeteren (bron).

Indien metformine de bloedglucose onvoldoende verlaagt kan een arts daarnaast sulfonylureumderivaten zoals gliclazide voorschrijven. Hiermee wordt de afgifte van insuline door de alvleesklier gestimuleerd.

Als met de combinatie van metformine en gliclazide de bloedsuikers nog te hoog blijven kan een arts je vragen om insuline te gaan spuiten. In plaats van insuline spuiten kan, onder bepaalde omstandigheden, ook gekozen worden voor een DPP-4-remmer.

Met een DDP-4-remmer wordt de insulinesecretie gestimuleerd terwijl de aanmaak van glucagon wordt geremd. Glucagon is een hormoon wat de omzet van glucose stimuleert en zo bloedglucose verhoogt.

De behandelend arts zal je, bij de diagnose DM2, ook leefstijl aanpassingen adviseren. Een arts is een specialist in medicijnen en het stellen van diagnoses maar heeft helaas niet altijd de tijd of alle kennis om je uitgebreid te adviseren over je leefstijl.

Voor een consult bij de huisarts staat slechts 10 minuten, bij uitzondering 20 minuten, gepland. En gezien de hoge werkdruk die huisartsen vaak hebben, kan je het ze ook niet kwalijk nemen dat ze je niet uitgebreid kunnen bijscholen op het gebied van gezonde voeding- en leefstijlkeuzes.

Basisadvies

Artsen (uitzonderingen daar gelaten) zullen zich vaak beperken tot de volgende basisadviezen:

• Minimaal een half uur per dag bewegen
• Eet goede voeding; groente, fruit, noten en yoghurt
• Drink alleen water of koffie of thee zonder suiker (video wat is de gezondste thee?)
• Afvallen bij overgewicht
• Stoppen met roken (indien van toepassing)
• Drink niet meer dan 1 glas alcohol per dag

Dit zijn zonder meer goede en nuttige basisadviezen die de risico’s op complicaties aanzienlijk reduceren. Wil je DM2 echter omkeren dan zal je een stap verder moeten gaan met leefstijl aanpassingen.

Insulineresistentie aan de basis van diabetes?

De exacte mechanismen achter het ontstaan van DM2 zijn, ondanks veel onderzoek, bij een deel van de mensen nog niet duidelijk (bron).

Dat is het geval bij mensen die bijvoorbeeld gezond eten, sporten, geen overgewicht hebben, niet roken, niet veel alcohol nuttigen en geen erfelijke aanleg hebben. Bij de rest is het wel duidelijk, en het mechanisme is ook duidelijk: door de insuline resistentie en verstoorde afgifte van insuline.

Wel staat vast dat er een grote correlatie bestaat tussen de leefstijlfactoren en het ontwikkelen van DM2. Met name de correlatie tussen de consumptie van suiker en DM2 is sterk en overduidelijk te noemen (bron).

Het is alleen daarom al veel logischer om DM2 te behandelen met leefstijl aanpassingen dan met medicijnen. Ga je door met de leefstijl die DM2 veroorzaakte dan zal deze ziekte zich alleen maar, progressief, verder ontwikkelen. Zelfs als je medicijnen gebruikt.

Een medicijn zoals metformine kan als tijdelijke oplossing nuttig zijn maar het is goed te beseffen dat dit het onderliggende probleem niet oplost. Het onderliggende probleem van DM2 is dat je insulineresistent bent, mensen met DM2 zijn dit namelijk altijd (bron).

Insulineresistentie wordt niet opgelost wordt met metformine. Hiermee behandel je alleen het symptoom van insulineresistentie: het hoge bloedsuiker.

Insulineresistentie ligt aan de basis van DM2 en het metabool syndroom (bron, bron). Omdat het lichaam niet goed meer reageert op insuline stijgen de bloedsuikers met alle gevolgen – voor vitale organen en lichaamsfuncties – van dien.

Of insulineresistentie door te grote hoeveelheden van vrije vetzuren in de bloedcirculatie wordt veroorzaakt is nog niet heel goed onderzocht.

Wel zijn er aanwijzingen dat vetzuren zorgen voor insulineresistentie. Dit is niet de enige oorzaak. Het mechanisme is ook nog niet helemaal duidelijk en er zijn meerdere mechanismen die waarschijnlijk bijdragen (bron) Bij insulineresistentie reageren de cellen niet meer goed op insuline (bron, bron, bron, bron, bron).

Wat veroorzaakt insulineresistentie?

Insulineresistentie kan worden veroorzaakt door overgewicht, maar ook zonder overgewicht kan het optreden bij over-eten (of bij te veel calorieën eten) (bron, bron, bron, bron).

Er zijn aanwijzingen dat er een correlatie is tussen de hoeveelheid visceraal vet (vet wat om je organen zit) en de hoeveelheid vrije vetzuren in de bloedbaan (bron, bron).

Omdat de behandeling met metformine de insulineresistentie niet aanpakt is het een vrij normaal verschijnsel dat mensen met diabetes type 2 steeds meer medicijnen voorgeschreven krijgen (indien zij de leefstijl niet aanpassen).

Het begint met metformine, daarna wordt daar gliclazide aan toegevoegd en in een verder stadium kan het nodig zijn dat er insuline gespoten moet worden.

Zodra gliclazide geslikt moet worden of er insuline gespoten moet worden kom je in een situatie terecht waarin het steeds moeilijker zal worden om DM2 om te keren.

Door de verhoogde insulinespiegels zal het lichaam vet gaan opslaan waardoor je gaat aankomen (bron). Dit verhoogt de insulineresistentie juist nog meer waardoor je in een vicieuze cirkel terecht komt.

Heb je DM2 en heb je metformine voorgeschreven gekregen dan kan ik je aanraden het probleem bij de oorzaak aan te pakken door de insulineresistentie aan te pakken. Dit kan je doen door het maken van leefstijl aanpassingen.

Leefstijl aanpassingen

Allereerst wil ik je op het hart drukken om nooit op eigen houtje te stoppen met medicijnen die door je arts zijn voorgeschreven. Door echt serieus aan de slag te gaan met leefstijl aanpassingen komt vanzelf het moment dat je – met toestemming van de arts – mag stoppen met metformine.

Door het maken van leefstijl aanpassingen zullen je bloedsuikers gaan dalen maar ook andere gezondheidsmarkers, zoals je cholesterol, je BMI en je bloeddruk, zullen verbeteren. Indien deze voldoende verbeterd zijn dan zal je arts daar aanleiding in vinden om je van de metformine (of andere medicijnen) af te halen.

Als je alleen metformine slikt dan kan je in principe zelfstandig aan de slag gaan met het maken van de leefstijl aanpassingen maar het is altijd goed om dit aan je behandelend arts kenbaar te maken.

Gebruik je naast metformine ook andere diabetica zoals gliclazide of insuline dan zal je vaker je bloedsuikers moeten laten controleren. Dit in verband met een verhoogd risico op een hypo (te lage bloedsuikers). Het beste maak je gebruik van een bloedglucosemeter zodat je zelf regelmatig een vinger aan de pols kunt houden.

Leefstijl aanpassingen zijn gericht op het verminderen van de insulineresistentie. Pas als het lichaam weer goed op insuline kan reageren kan DM2 naar de achtergrond verdwijnen en in remissie raken.

Afvallen

Heb je overgewicht dan is je belangrijkste doel het behalen van een gezond gewicht.

Een gezond gewicht verlaagt je bloedglucose meer dan medicijnen dat kunnen! (bron) Belangrijk pluspunt van een goed gewicht is dat dit allerlei gezondheidsvoordelen oplevert.

Denk daarbij aan minder gewrichtsklachten, het dalen van de bloeddruk, het verbeteren van het cholesterol en het verminderen van risico’s op andere ziekten of aandoeningen. En dan hebben we het niet eens over het feit dat je ook lekkerder in je vel zal gaan zitten.

Nu zijn er meerdere manieren om af te vallen, maar ze zijn voor mensen met DM2 niet allemaal even geschikt. Dit vanwege de effecten op de bloedglucose die verschillende diëten hebben.

Intermittent fasting

Een geschikte dieetvorm voor mensen met DM2 is intermittent fasting (bron). In een ander onderzoek is onderzocht of het bijdraagt aan het voorkomen van DM2 (bron). De voorlopige bevindingen zijn veelbelovend.

Intermittent fasting is eigenlijk geen echt dieet maar het schrijft voor wanneer je eet en wanneer niet. Je wisselt perioden waarin je eet af met perioden waarin je niets eet. Hoe het werkt en hoe je het kunt doen lees je in mijn artikel over intermittent fasting.

Een andere zeer effectieve dieetvorm voor mensen met insulineresistentie of DM2 is het koolhydraatarme dieet (bron, bron).

In dit onderzoek werd het low carb (koolhydraatarm) dieet vs low fat (vetarm) dieet met elkaar vergeleken. De deelnemers met DM2 in de zeer koolhydraatarme keto groep verbeterden hun bloedsuikerspiegels en verloren meer gewicht dan de deelnemers van de vetarme groep.

Het zijn koolhydraten die zorgen voor een stijging van de bloedglucose en deze worden in het koolhydraatarme dieet beperkt waardoor deze beter onder controle te houden is. In mijn artikel over het koolhydraatarme dieet lees je er alles over en geef ik je een weekmenu met koolhydraatarme recepten.

Omega 3

Aangezien veel vrije vetzuren in het bloed insulineresistentie veroorzaken zou je misschien verwachten dat je geen of weinig vet mag eten. Dit is niet het geval. Vetten zijn juist goed, mits je de juiste vetten in matige hoeveelheden eet.

Bepaalde vetten zijn van groot belang om de insulineresistentie te verminderen. Wat je lichaam nodig heeft zijn omega 3 vetzuren. Deze verlagen de insulineresistentie en de vrije vetzuren in het bloed (bron, bron).

Goede bronnen van de gezonde omega 3 vetzuren zijn vette vis, walnoten, lijnzaad, chiazaad, hennepzaad, spruitjes, visolie, algenolie en lijnzaadolie.

Vermijd kunstmatige transvetten

Het type vetzuur wat je ten alle tijden wilt vermijden zijn de kunstmatige transvetten. Het verband tussen transvetten en het risico op DM2 is niet helemaal duidelijk.

Een grootschalig onderzoek onder meer dan 80.000 vrouwen vond dat de vrouwen die de meeste transvetten consumeerden een 40% hoger risico liepen op diabetes mellitus type 2 (bron).
In twee andere vergelijkbare onderzoeken werd echter geen verband gevonden tussen het consumeren van transvetten en DM2 (bron, bron).

Kunstmatige transvetten ontstaan door het industrieel bewerken van plantaardige oliën. Dit wordt ook wel het harden van vetten genoemd.

Het is fabrikanten niet verplicht om transvetten op de verpakking te vermelden (wat overigens schandalig is). Gelukkig kan je transvetten wel herkennen aan kreten zoals ‘gedeeltelijk gehard plantaardig vet’, ‘gehydrogeneerd vet’ en ‘gedeelte geharde olie’.

Verzadigd vet

Het verdient de aanbeveling om matig te zijn met verzadigde vetten zoals die afkomstig van bewerkt vlees, snacks of bakkerijproducten. Uitzondering is zuivel wat ook verzadigde vetten bevat, het dagelijks eten van yoghurt verlaagt zelfs de kans op DM2 (bron).

Beweging

Meer bewegen is de snelste en eenvoudigste manier om je insuline gevoeligheid te verbeteren. Sporten heeft vrijwel direct effect (bron, bron).

Ontspanning en rust

Heb je een stressvolle baan? Dat is ongunstig voor je insulineresistentie. Door stress te reduceren, bijvoorbeeld door meditatie, kan je de insulinegevoeligheid verbeteren (bron, bron). Ook voldoende nachtrust en de kwaliteit van je nachtrust zijn belangrijk voor het verminderen van insulineresistentie (bron).

Stoppen met roken

Voor de rokers onder ons hoef ik niet uit te leggen dat dit een ongezonde verslaving is. Wat het extra vervelend maakt is dat roken een belangrijke bijdrager aan insulineresistentie is.

Een verbetering van de gevoeligheid voor insuline is gezien bij gestopte rokers, maar dit is getest met toegediende insuline, niet de natuurlijke insuline (bron). Lukt het niet om te stoppen met roken bespreek dit dan met je huisarts. Deze kan je hulp bieden en je eventueel doorverwijzen.

Wil je direct werk gaan maken van het omkeren van je diabetes? Lees dan mijn uitgebreide artikel hierover. In dit artikel leer je precies wat je wel en niet kunt eten. Lees ook mijn 29 leefstijl- en voeding- en suppletietips voor het omkeren van diabetes type 2.

Welk van de 5 buiktype heb jij? Doe de test en ontdek het direct (en hoe jij met jouw type een platte buik krijgt)

Wil je weten welke buiktype je hebt? En hoe je met jouw type een platte en strakke buik krijgt en effectief buikvet weet te verbranden?

Doe dan mijn test en ontdek het in slechts 2 minuten.

Je zal het volgende te weten komen:

• Welk type buik jij hebt
• Potentiële fouten die je maakt die jouw buikvet veroorzaken
• Wat jij kan veranderen om een mooie platte of strakke buik te krijgen

Start buiktype test