Wat Is HbA1c + Omrekentabel, Streefwaarde en 8 Diabetici Tips

Wat is HbA1c?

Hb in HbA1c staat voor hemoglobine. Het is een eiwit in het bloed en het geeft de rode kleur aan je bloed.

Het zorgt voor de transport van zuurstof door je bloed. Zo wordt om te bepalen of je bloedarmoede hebt naar je hemoglobine gekeken.

Als je gegeten hebt dan worden de koolhydraten/suikers afgebroken tot glucose en afgegeven aan de bloedbaan. Hiermee stijgt je bloedglucose en het lichaam maakt insuline aan om de glucose op te kunnen nemen.

Bij mensen met diabetes type 2 is het lichaam ongevoelig geworden voor insuline (insulineresistentie). Hierdoor wordt de glucose niet goed meer uit het bloed opgenomen waardoor de bloedglucose (chronisch) te hoog is.

Hoe ontstaat HbA1c?

In je bloed gaat glucose een reactie aan met de hemoglobine eiwitten. Er wordt dan een stof gevormd die HbA1c, hembobine A1c of geglyceerd hemoglobine wordt genoemd.

Het duurt 80 tot 120 dagen voordat hemoglobine (en HbA1c) wordt afgebroken en het lichaam verlaat. Dit is een normaal proces, de oude cellen sterven constant af om te worden vervangen voor nieuwe cellen.

Hoe hoger de bloedglucose is, des te meer glucose zich aan hemoglobine hecht om HbA1c te vormen. De HbA1c waarde geeft daarom een goed beeld weer van de gemiddelde bloedglucose in de afgelopen periode.

De HbA1c waarde kan in een klinisch laboratorium gemeten worden aan de hand van een bloedmonster. Je kunt ook je HbA1c zelf laten meten, zonder tussenkomst van huisarts.

Omdat de hoeveelheid HbA1c een goed beeld geeft van de gemiddelde glucosewaarden wordt deze parameter door artsen gebruikt om diabetespatiënten te volgen. De arts kan aan de hand van de HbA1c zien in hoeverre je erin slaagt om je bloedglucosewaarden te managen en of bijsturen noodzakelijk is.

HbA1c weerspiegel het gemiddelde glucosegehalte

De HbA1c mag dan wel een goed beeld geven van de gemiddelde bloedglucosewaarden in de afgelopen maanden, dit betekent echter niet dat deze waarde altijd voor 100% te vertrouwen is. Belangrijk is om in het achterhoofd te onthouden dat het een gemiddelde is.

Bijvoorbeeld een diabetespatiënt die afwisselend hypo’s en hypers heeft gehad (afwisselend te hoge en te lage bloedsuikers) kan een goede HbA1c waarde hebben; de gemiddelde bloedglucose was goed terwijl er wel te grote uitslagen in tegenovergestelde uiterste waren (bron).

Ook bij bloedarmoede is de hbA1c waarde minder betrouwbaar. 

Bij bloedarmoede kunnen soms de rode bloedcellen versneld worden afgebroken. Hierdoor meet je een gemiddelde over een kortere periode in plaats van de 80 tot 120 dagen die normaal gesproken van toepassing is.

Verschil tussen bloedglucose en HbA1c

Je bloedglucose kan je eenvoudig (zelf) meten met een bloedglucosemeter.

Deze testen zijn wel betrouwbaar, echter geven ze alleen een momentopname af. Dat wilt zeggen dat je bloedglucose op dat moment goed kan zijn, maar een paar uur later weer kan verschillen.

Gedurende de dag kan de bloedglucose namelijk erg fluctueren. Het is o.a. afhankelijk van het tijdstip, de activiteiten die je onderneemt, wat je eet, wanneer je eet, hoeveel je eet, het weer en hormonale veranderingen (bron).

Het meten van de bloedglucose kan dan ook niet uitsluiten of iemand wel of geen diabetes type 2 heeft.  Op het moment van de meting kan de bloedglucose weliswaar een goede waarde hebben – terwijl de gemiddelde waarde veel te hoog is (zelfs als gekeken wordt naar de nuchtere waarden).

Het gemiddelde wordt gemeten aan de hand van de HbA1c meting en wordt daarom door artsen gebruikt om de diagnose prediabetes of diabetes type 2 te kunnen maken.

De HbA1c meting wordt door artsen ook gebruikt om bij diabetici een vinger aan de pols te houden en wordt daarom met enige regelmaat gedaan.

HbA1c streefwaarden

De HbA1c waarden worden gemeten in mmol/mol. Tot 2010 werd een procentuele waarde aangehouden. Maar omdat sommige mensen nog steeds kijken naar de procentuele waarden is er een omrekentabel (zie hieronder).

Van je behandelend arts kan je een andere (iets hogere) streefwaarde krijgen; dit is je persoonlijke streefwaarde. Deze is bepaald aan de hand van o.a. eerdere HbA1c metingen, je gewicht (BMI), bloeddruk, LDL-cholesterol, leeftijd, medicijnen en of en hoe vaak je insuline spuit.

De persoonlijke streefwaarde kan bedoeld zijn om hypo’s te voorkomen omdat dit bijvoorbeeld tijdens werkzaamheden gevaarlijk kan zijn.

Een arts kan ook een persoonlijke streefwaarde bepalen zodat er een haalbare tussenstap is waar naartoe gewerkt kan worden. Dit wordt met name gedaan wanneer iemand een bepaalde ziekte of handicap heeft.

Aan de hand van de HbA1c waarde kan de gemiddelde bloedsuikerwaarde (GBS) bepaald worden. Dit kan je aan de hand van een formule doen.

Om de GBS te berekenen in milligram per deciliter is de formule:

Om de GBS te berekenen in millimol per liter is de formule:

In plaats van een rekenmachine kan ook gebruik worden gemaakt van deze omrekentabel:

* Dit zijn de streefwaarden (lager is ook goed, hoger is slecht)

In de eerste kolom vind je de HbA1c waarde in mmol/mol zoals deze sinds 2010 door laboratoria wordt gemeten. In de tweede kolom staat de HbA1c waarde in % zoals deze in het verleden werd gemeten en door sommige artsen nog steeds wordt gehanteerd.

Je kunt ook de oude % waarden omrekenen naar de nieuwe mmol/mol waarden. Dit doe je met de volgende formule:

Van de nieuwe mmol/mol waarden naar de oude % waarden is het:

Tips voor als je HbA1c waarden te hoog zijn

Hoge HbA1c waarden verhogen het risico op:

Hoe hoger je HbA1c waarde is, des te groter het risico je loopt op complicaties. Het is daarom belangrijk om je streefwaarden te halen of in ieder geval probeert om die zo goed mogelijk te benaderen. 

Door artsen wordt meestal medicijnen en/of insuline voorgeschreven. Dit kan helpen om een gezonde hbA1c normaalwaarde te krijgen. Daarnaast kunnen leefstijl aanpassingen zorgen voor een HbA1c spiegel.

Hieronder vind je tips om je hbA1c waarde te verbeteren: 

Tip #1: breng diabetes type 2 in remissie

Uit onderzoek blijkt dat diabetes type 2 bij sommige mensen in remissie kan worden gebracht (bron, bron).

Dit betekent dat de ziekteverschijnselen naar de achtergrond verdwijnen en dat de toestand van iemand met diabetes tijdelijk verbetert.

Deze ziekteverschijnselen kunnen weer terugkeren op het moment dat iemand terugvalt in ongezonde eetgewoontes.

Tip #2: volg een extreem koolhydraatarm dieet

Onderzoekers hebben ontdekt dat 94% van de patiënten met diabetes type 2 kon stoppen met insuline spuiten met behulp van een extreem koolhydraatarm (keto) dieet (bron). De patiënten verloren tevens 12% van hun gewicht in datzelfde jaar.

Ook heeft het programma Keer Diabetes 2 Om na 12 maanden 87% van de deelnemers geheel of gedeeltelijk van de ziekte afgeholpen (bron).

Tip #3: zorg voor een gezond gewicht

Een gezond gewicht is belangrijk voor je gezondheid.

Het is het visceraal vet rondom de lever en alvleesklier dat zorgt voor de insulineweerstand (bron, bron, bron, bron). Door dit type vet te verliezen zal het lichaam weer goed op insuline gaan reageren en de bloedglucosewaarde dalen en neemt tevens de ontsteking in het lichaam af.

Uit studies komt naar voren dat een gezond gewicht effectiever is voor gezonde bloedsuikerwaarden dan het gebruik van medicatie (bron).

Dieetvormen die geschikt zijn voor mensen met diabetes zijn het koolhydraatarme dieet, het paleo dieet en intermittent fasting. Ze hebben met elkaar gemeen dat ze gunstig zijn om de bloedsuikers naar beneden te brengen. Dit is belangrijk voor mensen met diabetes.

Tip #4: eet onbewerkt voedsel

Heb je al een goed gewicht, of heb je deze al bereikt, dan is het belangrijk om gezond te eten. Gezond eten mag misschien erg ingewikkeld lijken met alle informatie die daarover de wereld in wordt geslingerd, maar het is eigenlijk terug te brengen tot een paar eenvoudig te volgen richtlijnen.

Onbewerkt voedsel eten doet al veel. Het zijn vooral de bewerkte voedingsmiddelen die veel geraffineerde koolhydraten, toegevoegde suikers en slechte vetten bevatten.

Door deze uit je dieet te elimineren creëer je automatisch een veel gezonder voedingspatroon waarmee je de bloedglucose beter kunt beheersen en inflammatie kunt voorkomen.

Tip #5: eet langzame koolhydraten

Wat betreft koolhydraten is de beste keuze het type wat langzaam zijn glucose afgeeft. Dit worden ook wel gezonde of langzame koolhydraten genoemd. Hier vind je het overzicht van deze gezonde koolhydraatbronnen.

Koolhydraten die je bloedglucose snel doen stijgen zijn niet goed voor je gezondheid. Hier vind je het overzicht van deze ongezonde koolhydraten. In deze lijst staan ook voedingsmiddelen met een onterecht gezond imago zoals volkoren brood en vruchtensap. In dit artikel wordt uitgelegd waarom deze voedingsmiddelen niet goed zijn voor de bloedglucose.

Tip #6: eet gezonde vetzuren

Behalve bewuste keuzes maken wat betreft koolhydraten is het ook belangrijk om te weten wat goede keuzes zijn op het gebied van vetten.

Chronische ziekten – zoals diabetes mellitus type 2 – hebben een gemeenschappelijke deler: inflammatie (bron, bron, bron). Inflammatie zijn laaggradige chronische ontstekingen.

Nu is het zo dat omega 3 vetzuren een anti-inflammatie werking hebben en omega 6 vetzuren een pro-inflammatie werking (bron, bron, bron, bron, bron, bron).

Met name het Westerse dieet is extreem rijk aan omega 6 vetzuren waardoor veel mensen te maken krijgen met inflammatie en daarmee het risico lopen op samenhangende chronische ziekten (bron).

Het moderne Westerse dieet is zo rijk aan omega 6 vetzuren omdat er veel plantaardige oliën worden gebruikt. Plantaardige oliën rijk aan omega 6 zijn zonnebloemolie, sojaolie en maïsolie.

Omdat deze oliën ook weer in veel andere voedingsmiddelen gebruikt worden (zoals margarine, bak- en braadproducten, koek, gebak, kant-en-klaarmaaltijden) krijgen mensen al snel te veel omega 6 binnen.

Om inflammatie te verminderen is het belangrijk dat omega 6 en omega 3 vetzuren in balans zijn. Studies laten zien dat een lagere verhouding van omega 6 tot omega 3 gunstig is (bron, bron).

Tip #7: beweging / sport

Naast voeding zijn er nog andere leefstijl factoren die van invloed zijn op je Hb1Ac waarden.

Een belangrijke leefstijl factor is beweging. Beweging (sporten, wandelen, fietsen) zorgt voor een verbetering van de insulinegevoeligheid (bron, bron) waarmee de bloedglucose omlaag wordt gebracht.

Tip #8: andere leefstijl factoren

Andere leefstijl factoren zijn stress(management), rust (slaap), roken en alcohol.

Op HappyHealthy is veel geschreven over diabetes type 2 en het onder controle houden van de bloedglucose. Heb je diabetes type 2 of prediabetes dan is het raadzaam om onderstaande artikelen door te nemen. In deze artikelen staan nog veel meer gezonde tips en informatie:

Welk van de 7 buiktype heb jij en wat is jouw ideale dieetschema om jouw doel te bereiken?

Doe de test en ontdek direct hoe specifiek jij een platte buik krijgt

Wil je weten welke buiktype je hebt? Hoeveel calorieën jij per dag moet eten om je doel te bereiken? En hoe je met jouw type een platte en strakke buik krijgt en effectief buikvet weet te verbranden?

Doe dan mijn test en ontdek het in slechts 2 minuten.

Je zal het volgende ontdekken:

• Welk type buik jij hebt en potentiële fouten die je maakt die jouw buikvet veroorzaken
• Hoeveel calorieën en koolhydraten we aanraden voor jouw gewichtsdoel
• Wat jij kan veranderen om een mooie platte of strakke buik te krijgen
• Een op maat gemaakt voedingsschema en recepten op basis van jouw lichaam en voorkeuren waardoor jij in korte tijd voorgoed afrekent met overbodig vet en de buik van je dromen krijgt

Start buiktype test